Wie kent ze niet? Mamertus, Pancratius, Servatius, Bonifatius en natuurlijk niet te vergeten Sophia.
Misschien gaat er ergens een belletje rinkelen en als u over Katholieke kennis beschikt kan het zijn dat u er één (of misschien wel allemaal) herkent. Het zijn namelijk katholieke heiligen. Maar er zijn weinig mensen die uitgebreid kunnen vertellen wie het zijn.
Zeggen we daarentegen ijsheiligen, dan weet iedereen waar we het over hebben. Namelijk de laatste dagen waarop de kans op nachtvorst nog reëel is.
Mamertus werd in 461 Bisschop van zijn geboortestad Vienne in Frankrijk. Enkele jaren later kondigde hij een kruisprocessie aan, waarbij hij 3 dagen voor hemelvaart met een bidprocessie door de stad liep. Reden temeer om hem heilig te verklaren. Een gebruik overigens dat vandaag de dag nog steeds plaatsvindt en niet alleen in Vienna. Deze bisschop stierf op 11 mei. Zijn sterfdag werd zijn naamdag al heilige
Pancratius was een hele jonge knul van 14 jaar uit Frygië. En zoals alle jongens op deze leeftijd vertoonde ook hij puberaal gedrag. Dat uitte zich door het weigeren van offeringen aan de Romeinse goden. Dat kwam hem duur te staan, want hierop volgde de doodstraf. En zo kwam de arme jongen te boek als de Martelaar van Rome. Ook zijn sterfdag, 12 mei, werd zijn naamdag als heilige.
Servatius, ook wel bekend als Sint-Servaas is als eerste bekende bisschop van ons land Neerlands trots. Hij is een zogeheten patroonheilige. Dat betekent dat hij wordt geëerd als beschermheilige van, in dit geval, Maastricht. De stad waar hij neerstreek. Hij wordt dan ook wel Servatius van Maastricht genoemd. De bekende Sint-Servaas basiliek in deze stad is naar hem vernoemd. Zijn naamdag is op 13 mei
Bonifatius was een gewone burger uit Rome. Totdat hij besloot om zich aan te sluiten bij de Katholieke kerk. Dat was uit den boze, dus kreeg hij hiervoor de doodstraf. Reden genoeg om hem heilig te verklaren waarbij op 14 mei zijn naamdag wordt gevierd.
Sophia uit Rome wachtte ditzelfde lot toen zij slachtoffer werd van de christenvervolging in 304. Haar naamdag is op 15 mei.
Dit zijn ze dus, de ijsheiligen. Zoals u ziet hebben ze helemaal niets met het weer te maken.
11,12,13 ,14 en 15 mei zijn de echte IJsheiligen. Het gaat om de 5 dagen. Terwijl er meestal wordt gesproken over 3 dagen. Voor het gemak worden er gewoon enkele heiligen van het lijstje weggestreept, totdat er 3 overblijven, want 3 is een heilig getal. Doorgaans telt Sophia niet mee en laat men de ene keer Mamertus weg en de andere keer moet Pancratius het ongelden.
Wat ons betreft kunnen we de redenering beter aan de boeren overlaten. Zij ontdekten dat de kans op nachtvorst na 15 mei zeer gering is. Vóór die tijd is de kans dat gewassen die dan al in bloei staan, worden getroffen door nachtvorst nog groot. In de laatste dagen dat de kans hierop reëel is, worden er toevallig een aantal heiligen geëerd. De boeren spraken daarom over ijsheiligen.
Sophia is bij ons minder bekend, maar vanaf de 11e eeuw werd zij in onder andere in de Alpengebieden geëerd als beschermvrouw tegen de nachtvorst. Haar bijnaam werd koude Sophie. In Zuid-Duitsland is het nog steeds traditie om op 15 mei de bloembakken die aan de balkons hangen te vullen.
De tijd na ijsheiligen staat inmiddels al eeuwenlang bekend als de tijd waarop de kust veilig genoeg is om te gaan planten.
In de tussentijd is het weer aan verandering onderhevig geweest. Toch blijft de term ijsheiligen een algemeen begrip en bijhorend gebruik op het Noordelijk halfrond. Zo ook bij ons in Nederland. En dat betekende dat Rick eropuit trok richting de veiling om zijn bus vol te laden met plantmateriaal, zodat we aan het einde van de week nog vele tuinen hebben kunnen opfleuren. Als dat geen mooi Pinksterweekend wordt…
De tuintip van deze week laat zich raden. Velen tuinbezitters staan al enige tijd te popelen om de bloembakken en bloempotten weer te vullen met 1-jarigen, zoals vlijtig liesje, fuchsia, afrikaantjes, goudsbloem en nog veel meer! Nu kan het weer.
Koop wijs en ga daarbij op zoek naar biologische beplanting. Zo weet u zeker dat u gezond voedsel voor de bijen en vlinders meebrengt.
Goed weekend!
De Mannen van Wesseling
