Raf, onze huisfotograaf is blij! Nu is hij dat eigenlijk altijd wel, maar in deze periode van het jaar lijkt hij net iets blijer dan anders. Logisch, want de herfst is voor elke zelfrespecterende fotograaf als een snoepparadijs voor een gemiddeld kind. De kleurenpracht die afsteekt tegen een donkere hemel, de laatbloeiers in de tuin en… paddenstoelen! Ze zijn er in alle soorten en maten. Ze zijn er zomaar, op plekken waar gisteren ogenschijnlijk nog niets was en soms zijn ze ook net zo snel weer verdwenen. Ze laten zich maar zelden of slechts heel kort zien, wat hen des te interessanter maakt om te fotograferen.
Paddenstoelen intrigeren al eeuwenlang de mensheid en niet zonder reden. Een aantal onder hen zijn ware massamoordenaars. Schimmels en zwammen parasiteren op insecten, en als in een ware horrorfilm kan het vervolgens zomaar gebeuren dat het arme beestje als voedingsbodem dient om een vruchtlichaam te vormen. In dat geval groeit de paddenstoel uit het insect. Andere paddenstoelen zorgen voor gevaarlijke hallucinaties of zijn zelfs zo giftig, dat het ons zeer onverstandig lijkt hen te nuttigen.
Daarnaast intrigeren paddenstoelen ons omdat dit het enige is dat zichtbaar wordt van de vele schimmels, die een ondergronds duister en schimmig bestaan leven. Wanneer er een vruchtlichaam wordt gevormd kunnen wij deze herkennen als paddenstoel, maar die verdwijnt vaak weer net zo snel als hij gekomen is, zonder dat er iets van achterblijft. Dat is voor onderzoekers erg lastig en daardoor weten we tot op vandaag de dag nog lang niet alles over schimmels en hun vruchtlichamen. Er worden zelfs nog regelmatig nieuwe soorten ontdekt. En dat terwijl ze al langer op aarde zijn dan planten.
Nog niet eens heel lang geleden (2011) wees een onderzoek, dat Naturalis Biodiversity Center (NBC) deed in de Nederlandse bodem, uit dat er meer schimmels aanwezig zijn dan ooit werd gedacht. Dankzij DNA-onderzoek konden wetenschappers vaststellen dat in slechts 8 gram zandige aarde onder kruipwilgen, meer dan 1000 soorten schimmels zaten! Daar zaten zeldzame soorten bij en ook nog onbekende soorten.
Wat we wel weten is dat schimmels van groot belang zijn voor het bodemleven. Ze zetten organische resten om in voedingsstoffen voor de plant. (meer hierover kunt u teruglezen in het interview dat we onlangs deden met Gerwin te Velde van Ecostyle)
Om die reden doet NBC blijvend onderzoek, om erachter te komen welke soorten de bodem verrijken. De goede schimmels verdrijven de schadelijke, waardoor planten worden beschermt tegen ziekten. Zo is er ontdekt dat een heel schimmelnetwerk in naaldbossen de bomen beschermt tegen bodemvervuiling. De uitkomsten van dit onderzoek zijn belangrijk voor bijvoorbeeld de landbouw, zodat zij op natuurlijke wijze kunnen werken met bodemveredeling.
Veel schimmels komen alleen voor bij specifieke plantensoorten. Zo zien we veel paddenstoelensoorten daarom vaak op herkenbare plekken. De prachtige vliegenzwam bijvoorbeeld (U weet wel die rode met witte stippen) groeit voornamelijk bij berkenbomen. Om deze paddenstoel te spotten, kijkt u dus niet naar de grond, maar omhoog, naar welke boomsoort u ziet.
De vliegenzwam overigens, is een paddenstoel en geen zwam.
Een zwam is de schimmel zelf en een schimmel is een zwam. In het latijn is de benaming Fungi. Zo’n fungi bestaat uit schimmeldraden (ook zwamdraden of hyfe genoemd) dat is een complex geheel van cellen met een celkern, mitochondriën (energiefabriek) een celwand en een buisvormige wand
Het zijn over het algemeen meercellige organismen maar er zijn ook ééncellige maar dan noemen we ze gisten.
Deze schimmels kunnen zich vegetatief voortplanten (ongeslachtelijk).
Gaan ze zich geslachtelijk voortplanten, dan vormen ze een paddenstoel. Deze zijn er in alle vormen en maten. Maar ze hebben allemaal één ding met elkaar gemeen. Paddenstoelen geven een heel klein stukje inzicht over wat zich voor ons oog onttrekt.
Goed weekend!
De Mannen van Wesseling
